Ζωή ή Αγορά: Η ηθική της πανδημίας

Όλες οι σημαντικές κυβερνητικές αποφάσεις έχουν ηθικά στοιχεία. Οι συναινέσεις και οι διαφοροποιήσεις κυβερνήσεων και κοινωνιών αποτελούν την καλύτερη μαρτυρία για τις ηθικές αξίες της εποχής.  Δουλειά της ηθικής φιλοσοφίας είναι να διασαφηνίσει τις αξίες που βρίσκονται πίσω από τις αποφάσεις. Στον καιρό της πανδημίας, η ηθική έγινε θέμα ζωής και θανάτου.

Η πιο συνηθισμένη ηθική πίσω από τις κυβερνητικές αποφάσεις είναι ο ‘ωφελιμισμός’. Κάθε απόφαση αποβλέπει στην προώθηση της συνολικής ανθρώπινης ευτυχίας εξασφαλίζοντας ‘το μεγαλύτερο όφελος για τον μεγαλύτερο αριθμό’.

Η φιλοσοφία προέρχεται από τους Βρετανούς John Stuart Mill και Jeremy Bentham τον 19ο αιώνα και χρησιμοποιήθηκε για να οργανώσει την βιομηχανική επανάσταση και την αποικιοκρατία. Η ωφελιμιστική ‘κοινωνική μηχανική’ ήταν το βασικό εργαλείο για την διαχείριση πληθυσμών και την διάπλαση των εργατών, των στρατιωτών και των στελεχών των αποικιών.  

Ο ηθικός ωφελιμισμός ως τεχνική της εξουσίας προωθεί την καπιταλιστική χρησιμότητα, την αποτελεσματικότητα των πολιτικών. 

Οι κυβερνώντες σταθμίζουν τα προβλεπόμενα αποτελέσματα και τα αντιτιθέμενα συμφέροντα και υιοθετούν πολιτικές που θα πετύχουν αθροιστικά την μεγαλύτερη χρησιμότητα.

Σύμφωνα με την πιο απλή εκδοχή, μια απόφαση παίρνεται μετά από στάθμιση του κόστους και του οφέλους των εναλλακτικών έτσι ώστε το συνολικό αποτέλεσμα να οδηγεί σε περισσότερη ῾ευτυχία᾽ για το μεγαλύτερο αριθμό.

Η ῾ζυγαριά της ευτυχίας᾽

Ο Bentham ονόμασε την μέθοδο του ζυγαριά ευτυχίας. Στην μια μεριά μπαίνουν τα πλεονεκτήματα, στην άλλη τα μειονεκτήματα και η στάθμιση αποφασίζει. 

Για τον ωφελιμισμό, ο ορθολογισμός του διαφωτισμού και τα δικαιώματα υποχωρούν καθώς το συμφέρον είναι ατομική επιλογή που καθοδηγείται από την υποκειμενική βούληση. Ελευθερία είναι η δυνατότητα των υπηκόων να ακολουθούν τα συμφέροντα τους στην αγορά, υπηρετώντας έτσι και το συμφέρον του κράτους.

Δουλειά της κυβέρνησης επομένως είναι να δημιουργεί το κατάλληλο περιβάλλον για την άσκηση και τον συντονισμό των ιδιωτικών συμφερόντων του homo oeconomicus.

Στην σύγχρονη πολιτική, η συντριπτική πλειοψηφία των αποφάσεων ακολουθεί την λογική της ῾ζυγαριάς῾.  Σκεφτείτε την απόφαση  για την απολιγνιτοποίηση της παραγωγής ενέργειας (απώλεια θέσεων εργασίας από την μία ατμοσφαιρική μόλυνση από την άλλη).

Την μεταφορά των αρχαίων από τον σταθμό του μετρό στην Θεσσαλονίκη (τα συμφέροντα των κατασκευαστών ενάντια στην καταστροφή της αρχαιολογικής ακεραιότητας) ή τον εγκλεισμό των προσφύγων σε στρατόπεδα (παραβίαση των δικαιωμάτων τους εναντίον των αντιρρήσεων των ντόπιων στην παρουσία τους). 

Αυτή η στάθμιση αξιών συμβαίνει και σε ατομικό επίπεδο. Τα πανεπιστημιακά σεμινάρια ῾πρακτικής ηθικής᾽ εξετάζουν υποθετικά σενάρια σύγκρουσης αξιών. Κάτω από ποιες συνθήκες θα βασανίζατε κάποιον αν πιστεύατε ότι μπορεί να έχει πληροφορίες για επικείμενη έκρηξη βόμβας;

Ποιόν από δύο ανθρώπους που πνίγονται θα σώζατε, ένα ηλικιωμένο σολίστα βιολιστή ή ένα νέο φοιτητή;  Βοηθούν να ξεκαθαρίσουμε τις αξίες μιας κοινωνίας και τον τρόπο που τις ιεραρχεί. 

Ο τρόπος με τον οποίο περιγράφονται τα αντιτιθέμενα συμφέροντα ή αξίες συνήθως προϊδεάζει για το αποτέλεσμα της στάθμισης. Μια συνηθισμένη άσκηση ρωτάει αν ήταν ηθικά αποδεκτός ο πυρηνικός βομβαρδισμός της Χιροσίμα.

Οδήγησε στον θάνατο δεκάδων χιλιάδων αμάχων ενώ το κέρδος ήταν η συντόμευση του πολέμου. Αλλά την στιγμή της απόφασης δεν υπήρχε άμεση ή ασφαλής αιτιακή σχέση μεταξύ της σίγουρης  θανάτωσης  των κατοίκων της πόλης και του πιθανού μελλοντικού “θετικού” αποτελέσματος που εξαρτάτο από πολλούς εξωγενείς παράγοντες.

Ζωή ή αγορά;

Αυτά τα αφηρημένα παραδείγματα έγιναν απαιτητικές ερωτήσεις στην πανδημία. Η πολιτική της «ανοσίας της αγέλης» αποτελεί την πιο χαρακτηριστική εφαρμογή του βιοπολιτικού ωφελιμισμού.

Η παράλογη λογική της είναι ότι αν δεν ληφθούν περιοριστικά μέτρα, θα μολυνθεί το 80% του πληθυσμού και θα επιτευχθεί γενική ανοσία. Αλλά αυτό θα οδηγήσει στον θάνατο εκατοντάδες χιλιάδες ηλικιωμένους και ευπαθείς πολίτες.  Η αποδοχή της εκατόμβης των ευάλωτων όσο η στάθμιση αφορούσε την δημιουργία μελλοντικής ανοσίας ενώ χιλιάδες πέθαιναν.

Έτσι διάφορα περιοριστικά μέτρα επιβλήθηκαν παντού. Σύντομα όμως μπήκε στην ζυγαριά, δίπλα στην μελλοντική ανοσία, η επανεκκίνηση της οικονομικής δραστηριότητας και η επιβίωση του καπιταλισμού. Το ακούσαμε χτες και στην Ελλάδα. Η Αττική είναι ῾κόκκινη᾽ αλλά η εμπορική δραστηριότητα δεν μπορεί να διακοπεί για να σώσει ζωές.

Σε πρόσφατα Αγγλική τηλεοπτική συζήτηση, ο Τζόναθαν Σάμπτιον, διανοούμενος συνταξιούχος δικαστής πρώην μέλος του Ανώτατου Δικαστηρίου της Βρετανίας, υποστήριξε ότι τα περιοριστικά μέτρα της πανδημίας τιμωρούν δυσανάλογα πολλούς ῾δήθεν για το κοινό καλό᾽. Εξηγώντας την άποψη του κατά του lockdown δήλωσε ότι ῾δεν έχουν όλες οι ζωές την ίδια αξία᾽.

Η ζωή μιας γυναίκας με καρκίνο είναι ῾λιγότερο πολύτιμη᾽ από τις ζωές των παιδιών και των εγγονών του. Για τον δικαστή, η ῾υστερική᾽ αντιμετώπιση της πανδημίας με επείγουσα νομοθέτηση άχρηστων περιοριστικών μέτρων μπορεί να είναι χειρότερη από την αρρώστια.

῾Ποιος είσαι εσύ, να αποτιμήσεις την ζωή μου;᾽ απάντησε στον Σάμπτιον η παρουσιάστρια του προγράμματος που έχει προχωρημένο καρκίνο. ῾Όλες οι ζωές είναι ιερές και πρέπει να σώζονται ανεξάρτητα από το τι είδους ζωές είναι᾽. 

Η ιερότητα της ζωής, ιδέα που ξεκινάει με τον Χριστιανισμό, είναι επιφανειακά μια από τις αρχές του φιλελεύθερου καπιταλισμού.  Αλλά το κύριο χαρακτηριστικό της φιλελεύθερης ιδεολογίας είναι ότι απορρίπτει τις έντονες ιδεολογικές ή θρησκευτικές πεποιθήσεις. Η πολιτική πρέπει να είναι ῾επιστημονική᾽ και πραγματιστική, οι πολίτες να ασχολούνται με την προώθηση των συμφερόντων και των απολαύσεών τους. Η ηθική είναι ιδιωτικό ζήτημα, ανάμεσα στον Θεό, τον άνθρωπο και τη συνείδησή του.

Ο Ιμάνουελ Καντ, ιδρυτής του φιλελευθερισμού, πίστευε πως το ιδανικό σύνταγμα μιας κοινωνίας, που δικαιολογημένα υποπτεύεται τις ηθικές ικανότητες του ανθρώπου, δεν πρέπει να περιλαμβάνει καμία αξία, αρετή ή εκδοχή του καλού.

Χρειάζεται ουδέτερους μηχανισμούς κοινωνικής συνεργασίας και επίλυσης διαφορών χωρίς ιδεολογία ή ηθική. Δύο είναι οι πιο κατάλληλοι: το δίκαιο και η αγορά. Ο αυστηρός νόμος και η αγορά επιφέρουν τη νομική και εμπορική ένωση της ανθρωπότητας.

Μόνο οι απαγορεύσεις του νόμου δημιουργούν ῾ατομική ευθύνη᾽ στον φιλελευθερισμό. Μόνο η επιδίωξη του ιδιωτικού συμφέροντος υπηρετεί το κοινό καλό. Οι άλλες πηγές ηθικής ευθύνης, η αγάπη, η αλληλεγγύη, η συμπάθεια και έγνοια για τον άλλο, δεν είναι δουλειά του φιλελευθερισμού ή του κράτους.

Πως μπορεί να παρθεί μια απόφαση που ζυγίζει την ζωή απέναντι στον καπιταλισμό; Ο δικαστής υποστήριξε ότι η ιδέα των ῾ποιοτικά προσαρμοσμένων προσδόκιμων χρόνων᾽  (quality-adjusted life-years ή QALYs) της ιατρικής ηθικής πρέπει να γενικευθεί.  Η ιδέα χρησιμοποιείται από γιατρούς για την λήψη ατομικών αποφάσεων διανομής ιατρικών πόρων όταν υπάρχει έλλειψη. 

Όπως ξέρουμε γιατροί αναγκάζονται να πάρουν τέτοιες αποφάσεις όταν δεν υπάρχουν αρκετές ΜΕΘ για όλους τους ασθενείς  Covid που τις χρειάζονται.  Κατά τον δικαστή μια τέτοια στάθμιση πρέπει να γίνει και για τα περιοριστικά μέτρα της πανδημίας ῾αν θέλουμε να εξετάσουμε την αξία της ζωής᾽. Θάνατοι στην μια μεριά της πλάστιγγας, οικονομικές απώλειες στην άλλη. Αν η ποιοτική προσδόκιμη ζωή είναι μικρή πρέπει να θυσιαστεί. 
Η Ευγονική που ντρέπεται να πει το όνομά της

Αυτό κάνουν οι κυβερνήσεις. Αλλά οι περισσότερες δεν έχουν το θράσος ή την παρρησία του δικαστή. Ο Μπόρις Τζόνσον και o έμπιστος σύμβουλος του Dominic Cummings είπαν πέρυσι τον Φεβρουάριο κυνικά πρώτοι ότι «αν πεθάνουν πολλοί χωρίς lockdown, τι να κάνουμε;». Καθυστέρησαν να επιβάλλουν περιοριστικά μέτρα, το έκαναν απρόθυμα, ο αριθμός των θυμάτων γιγαντώθηκε. Τα ίδια έκανε ο Τραμπ, ο Μπολσονάρο, η Σουηδία και πιο προσεκτικά οι περισσότερες κυβερνήσεις.

Τώρα η στάθμιση γίνεται μεταξύ ζωής και καπιταλισμού. Ο γνωστός μας Σόϊμπλε δήλωσε ότι «δεν είναι απόλυτο» ότι η διάσωση της ανθρώπινης ζωής έχει προτεραιότητα έναντι της οικονομίας.

Ο  αντικυβερνήτης του Τέξας Νταν Πάτρικ, πιο σαφής, δήλωσε ότι οι ηλικιωμένοι θα όφειλαν να προθυμοποιηθούν να πεθάνουν προκειμένου να σώσουν την οικονομία για τους νεότερους.  Στην Βρετανία, ο συντηρητικός ῾Telegraph᾽ έγραψε ότι ῾ο COVID-19 μπορεί να αποδειχθεί ευεργετικός καθώς εξολοθρεύει δυσανάλογα τα γηρεότερα εξαρτημένα άτομα᾽.

Για τους Sunday Times  ῾ο υπερβολικός φόβος της αρρώστιας και του θανάτου έχει αδρανοποιήσει το έθνος και διαβρώνει την εργασιακή ηθική μιας γενιάς᾽. Θα ήταν τίμιο ὀταν η κυβέρνηση ανακοινώνει την χαλάρωση των μέτρων να μας ενημερώνει επίσης πόσοι άνθρωποι θα πεθάνουν ως αποτέλεσμα.

Παρά τις φιλοσοφικές ενστάσεις, ο φιλελευθερισμός δεν είναι παρά μια εκδοχή του κυνικού ωφελιμισμού.

Η σωτηρία και η ῾ιερότητα᾽ της ζωής εγκαταλείπονται χωρίς δισταγμό όταν κινδυνεύει το πρωταρχικό, όταν απειλείται η αγορά ή όταν το κράτος εμφανίζεται ως λύση και όχι ως πρόβλημα. Γιατί όπως σώθηκαν οι τράπεζες με τα λεφτά μας το 2008, θα μπορούσαν σήμερα τα κράτη να υποστηρίξουν τους εργαζόμενους οικονομικά μέχρι να τελειώσει η πανδημία. Θα μπορούσαν να επιβάλλουν ένα ᾽φόρο πανδημίας᾽ στους πλούσιους.

Όπως δήλωσε η Oxfam στο Davos προχτές οι δέκα πλουσιότεροι άνθρωποι κέρδισαν 400 δισεκατομμύρια στην πανδημία, ποσό αρκετό για να εμβολιαστεί ο παγκόσμιος πληθυσμός. Αλλά ποια κυβέρνηση θα αντιταχθεί στο κεφάλαιο; Δεν επιτάχτηκαν οι πατέντες των εμβολίων ούτε καν εξαγοράζονται από τις κυβερνήσεις για να σώσουν ζωές.

Όταν η στάθμιση βάζει την ζωή στη μια πλευρά και το κεφάλαιο στην άλλη, το αποτέλεσμα είναι γνωστό.

Τα μέτρα της κυβέρνησης δείχνουν ότι ο κοινωνικός και οικονομικός Δαρβινισμός κάνουν την επιβίωση υπόθεση των εργαζόμενων για την οποία ελάχιστα ευθύνεται το κράτος.

Έτσι αναπτύσσεται μια σύγχρονη μορφή ᾽ευγονικής που ντρέπεται να πει το όνομά της᾽. Αυτή η θυσία αίματος στον καπιταλισμό είναι η πιο τραγική πολιτική εξέλιξη και η αποθέωση της καπιταλιστικής βιοπολιτικής: ο κυρίαρχος αποφασίζει ποιος θα ζήσει και ποιος θα πεθάνει ακολουθώντας τις υποδείξεις του κεφαλαίου.
Και όμως υπάρχει άλλος δρόμος.

Η πανδημία μας θύμισε μεγάλες αλήθειες που είχαμε ξεχάσει: την ανθρώπινη τρωτότητα, την σημασία των δημόσιων αγαθών και υπηρεσιών, την παρηγοριά της αλληλεγγύης, την υπόσχεση της ισότητας.

Η φυσική απόσταση που κρατάμε για να προφυλάξουμε τους πιο ευάλωτους αποτελεί την καλύτερη έκφραση της κοινωνικότητας, του “είμαστε όλοι μαζί”. Ανακάλυψαμε πάλι ιδανικά, μάθαμε να μοιραζόμαστε οφέλη και βάρη, να κάνουμε θυσίες ο ένας για τον άλλο. Αν κάνουμε μόνιμα αυτά που εφαρμόσαμε προσωρινά μπορούμε να ελπίζουμε για το μέλλον.

Κώστας Δουζίνας

Πηγή: tvxs

Τα τυπικά χαρακτηριστικά του πρώτο-φασισμού - Του Ουμπέρτο Έκο.

1. Το πρώτο χαρακτηριστικό του πρωτοφασισμού είναι η λατρεία της παράδοσης.
Η παραδοσιαρχία, βέβαια, είναι πολύ παλαιότερη από τον φασισμό. Δεν χαρακτήριζε μόνο την αντιεπαναστατική σκέψη των Καθολικών μετά τη Γαλλική Επανάσταση, αλλά γεννήθηκε στους ελληνιστικούς χρόνους, ως αντίδραση στον κλασικό ελληνικό ορθολογισμό. Στη λεκάνη της Μεσογείου, λαοί διαφόρων θρησκειών (που οι περισσότερες απ' αυτές είχαν γίνει δεκτές στο ρωμαϊκό πάνθεο) άρχισαν να ονειρεύονται κάποια αποκάλυψη που είχε συμβεί στην αυγή της ανθρώπινης ιστορίας. Αυτή η αποκάλυψη, σύμφωνα με τη μυστηριακή αίγλη που καλλιεργούσε η παραδοσιαρχία, είχε παραμείνει για πολύ καιρό κρυμμένη κάτω από το πέπλο γλωσσών που ήταν πια ξεχασμένες στα αιγυπτιακά ιερογλυφικά, στους κέλτικους ρούνους, στους παπύρους των σχεδόν άγνωστων θρησκειών της Ασίας. Αυτή η νέα κουλτούρα έπρεπε να είναι συγκρητιστική. Ο συγκρητισμός δεν είναι απλά, όπως λένε τα λεξικά, «ο συνδυασμός διαφόρων μορφών πίστης και λατρευτικής πρακτικής»· ένας τέτοιος συνδυασμός πρέπει να ανέχεται τις αντιφάσεις. Καθένα από τα αρχικά μηνύματα περιέχει ψήγματα σοφίας, και όποτε έμοιαζαν να λένε διαφορετικά ή ασύμβατα πράγματα αυτό συνέβαινε μόνο και μόνο γιατί όλα παραπέμπουν, με αλληγορικό τρόπο, στην ίδια αρχέγονη αλήθεια. Συνεπώς, δεν μπορεί να υπάρξει καμία πρόοδος στη γνώση. Η αλήθεια έχει ήδη καταγραφεί μια για πάντα, κι εμείς το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να συνεχίζουμε να ερμηνεύουμε το δυσνόητο μήνυμά της. Αν κοιτάξει κανείς τις βιβλιοθήκες διαφόρων φασιστικών καθεστώτων, θα βρει όλους τους μείζονες διανοητές της παραδοσιαρχίας. Η ναζιστική εσωτερική γνώση τρεφόταν με παραδοσιαρχικά, συγκρητιστικά και μυστικιστικά στοιχεία. Η πηγή που επηρέασε περισσότερο τις θεωρίες της νέας ιταλικής δεξιάς, ο Ιούλιος Έβολα, συνδύαζε το Άγιο Δισκοπότηρο με τα Πρωτόκολλα των Σοφών της Σιών, και την αλχημεία με την Αγία Ρωμαϊκή και Γερμανική Αυτοκρατορία. Και μόνο το γεγονός ότι η ιταλική δεξιά, για να δείξει πόσο ανοιχτό μυαλό διαθέτει, διεύρυνε αυτό τον κατάλογο ώστε να συμπεριλάβει και έργα του Ντε Μαιτρ, του Γκενόν και του Γκράμσι, αποτελεί ολοφάνερη απόδειξη συγκρητισμού.
Αν κοιτάξετε τα ράφια που, στα αμερικάνικα βιβλιοπωλεία, φέρουν την επιγραφή «Νέα Εποχή», θα βρείτε εκεί μέχρι και Άγιο Αυγουστίνο, ο οποίος, απ' ό,τι γνωρίζω, δεν ήταν φασίστας. Αλλά το να συνδυάζεις τον Άγιο Αυγουστίνο με το Στόουνχεντζ αυτό είναι σύμπτωμα πρωτοφασισμού.

2. Η παραδοσιαρχία συνεπάγεται την απόρριψη του μοντερνισμού. Και οι φασίστες και οι εθνικοσοσιαλιστές κυριολεκτικά λάτρευαν την τεχνολογία, ενώ οι διανοητές της παραδοσιαρχίας συνήθως την απορρίπτουν ως αντίθετη προς τις παραδοσιακές πνευματικές αξίες. Όμως, παρόλο που ο ναζισμός υπερηφανευόταν για τα βιομηχανικά του επιτεύγματα, ο εγκωμιασμός του μοντερνισμού δεν ήταν παρά η επιφάνεια μιας ιδεολογίας βασισμένης στην ιδέα Αίμα και Γη (Blut und Boden). Η απόρριψη του σύγχρονου κόσμου ήταν μεταμφιεσμένη σαν αντίκρουση του καπιταλιστικού τρόπου ζωής, αλλά αφορούσε κυρίως στην απόρριψη του Πνεύματος του 1789 (και του 1776, φυσικά). Ο Διαφωτισμός, η Εποχή του Ορθολογισμού, γίνεται αντιληπτή ως απαρχή της σύγχρονης αχρειότητας. Κατ' αυτή την έννοια, ο πρωτοφασισμός μπορεί να οριστεί ως ανορθολογισμός.

3. Ο ανορθολογισμός βασίζεται επίσης στη λατρεία της δράσης για τη δράση. Επειδή η δράση είναι από μόνη της όμορφη, πρέπει να αναλαμβάνεται πριν, ή χωρίς, οποιαδήποτε σκέψη. Η σκέψη είναι μια μορφή αποδυνάμωσης. Επομένως, η κουλτούρα είναι ύποπτη, στο βαθμό που ταυτίζεται με την κριτική στάση. Η καχυποψία απέναντι στον κόσμο της διανόησης αποτελούσε πάντοτε σύμπτωμα του πρωτοφασισμού, από την υποτιθέμενη ρήση του Γκέμπελς («όταν ακούω να μιλάνε για κουλτούρα αρπάζω το όπλο μου») μέχρι τη συχνή χρήση εκφράσεων όπως «εκφυλισμένοι διανοούμενοι», «κουλτουριάρηδες», «παρηκμασμένοι σνομπ», «τα πανεπιστήμια είναι φωλιές κομμουνιστών». Οι επίσημοι φασίστες διανοούμενοι ασχολούνταν κυρίως με το να επιτίθενται στον σύγχρονο πολιτισμό και την αριστερή διανόηση, που έχουν προδώσει τις παραδοσιακές αξίες.

4. Καμιά συγκρητιστική πίστη δεν αντέχει στην αναλυτική κριτική. Το κριτικό πνεύμα κάνει διακρίσεις μεταξύ των εννοιών, και αυτές οι διακρίσεις αποτελούν σημάδι μοντερνισμού. Στον σύγχρονο πολιτισμό, η επιστημονική κοινότητα επαινεί τη διαφωνία ως μέθοδο βελτίωσης της γνώσης. Για τον πρωτοφασισμό, η διαφωνία είναι προδοσία.

5. Εξάλλου, η διαφωνία αποτελεί σημάδι ποικιλομορφίας. Ο πρωτοφασισμός καλλιεργεί και αναζητεί τη συναίνεση με το να οξύνει και να εκμεταλλεύεται το φυσικό φόβο του διαφορετικού. Η πρώτη έκκληση ενός φασιστικού ή πρώιμου φασιστικού κινήματος είναι η έκκληση ενάντια στους παρείσακτους. Επομένως, ο πρωτοφασισμός είναι εξ ορισμού ρατσιστικός.

6. Ο πρωτοφασισμός πηγάζει από την ατομική ή κοινωνική απογοήτευση. Αυτός είναι και ο λόγος που ένα από τα πιο τυπικά χαρακτηριστικά των φασιστικών καθεστώτων του παρελθόντος ήταν η επίκληση προς μια απογοητευμένη μεσαία τάξη που μαστιζόταν από μια οικονομική κρίση ή ένιωθε πολιτικά εξευτελισμένη και φοβισμένη από την πίεση που ασκούσαν οι χαμηλότερες κοινωνικές τάξεις. Στην εποχή μας, που οι παλιοί «προλετάριοι» είναι πλέον μικροαστοί (και τα λούμπεν στοιχεία είναι κατά κανόνα αποκλεισμένα από την πολιτική σκηνή), ο φασισμός του αύριο θα βρει το ακροατήριό του σ' αυτή τη νέα πλειοψηφία.

7. Στους ανθρώπους που νιώθουν πως δεν έχουν πλέον ξεκάθαρη κοινωνική ταυτότητα, ο πρωτοφασισμός λέει πως το μοναδικό τους προνόμιο είναι το πιο κοινό, ότι έχουν γεννηθεί στην ίδια χώρα. Αυτή είναι και η απαρχή του εθνικισμού. Άλλωστε, το μοναδικό πράγμα που μπορεί να δώσει ταυτότητα στο έθνος είναι οι εχθροί του. Έτσι, στη ρίζα της πρωτοφασιστικής ψυχολογίας υπάρχει μια εμμονή με τις συνωμοσίες, ιδιαίτερα τις διεθνείς. Οι οπαδοί πρέπει να νιώθουν πολιορκημένοι. Ο πιο εύκολος τρόπος να πολεμήσεις μια συνωμοσία είναι η επίκληση στην ξενοφοβία. Αλλά η συνωμοσία πρέπει να έχει και εσωτερικούς μοχλούς: οι Εβραίοι είναι συνήθως ο καλύτερος στόχος, γιατί έχουν το πλεονέκτημα να είναι ταυτόχρονα και εσωτερικοί και εξωτερικοί εχθροί. Στις Η.Π.Α., ένα εμφανές δείγμα συνωμοσιολογικής εμμονής βρίσκεται στο βιβλίο του Πατ Ρόμπερτσον Η Νέα Τάξη Πραγμάτων, αλλά, όπως έχουμε δει πρόσφατα, υπάρχουν και πολλά άλλα.

8. Οι οπαδοί πρέπει να νιώθουν ταπεινωμένοι από τον επιδεικτικό πλούτο και την δύναμη των εχθρών τους. Όταν ήμουν μικρό παιδί, μου είχαν μάθει ότι οι Εγγλέζοι είχαν πέντε γεύματα τη μέρα. Έτρωγαν πιο συχνά από τους φτωχούς αλλά νηφάλιους Ιταλούς. Και ότι οι Εβραίοι είναι πλούσιοι και βοηθάνε ο ένας τον άλλο μέσω ενός μυστικού δικτύου αμοιβαίας αρωγής. Έτσι, με μια συνεχή μετατόπιση της ρητορικής εστίασης, οι εχθροί είναι ταυτόχρονα πολύ ισχυροί και πολύ αδύναμοι. Οι φασιστικές κυβερνήσεις είναι καταδικασμένες να χάνουν τους πολέμους τους, γιατί είναι εγγενώς ανίκανες να κάνουν μια αντικειμενική εκτίμηση της δύναμης του εχθρού.

9. Για τον πρωτοφασισμό, δεν υπάρχει αγώνας για τη ζωή· αντίθετα, η ζωή είναι ένας συνεχής αγώνας. Επομένως, ο ειρηνισμός ισοδυναμεί με συναλλαγή με τον εχθρό. Είναι κακός, γιατί η ζωή είναι ένας συνεχής πόλεμος. Αυτό, όμως, επιφέρει ένα «σύμπλεγμα Αρμαγεδδώνα». Εφόσον οι εχθροί πρέπει να ηττηθούν, θα πρέπει να υπάρξει μια τελική μάχη, μετά από την οποία το κίνημα θα έχει υπό τον έλεγχό του ολόκληρο τον κόσμο. Μια τέτοια «τελική λύση», όμως, θα σημάνει την αρχή μιας περιόδου ειρήνης, μιας Χρυσής Εποχής, πράγμα που έρχεται σε αντίφαση με το δόγμα του συνεχούς πολέμου. Κανείς φασίστας ηγέτης δεν έχει καταφέρει ποτέ να λύσει αυτό το πρόβλημα.

10. Ο ελιτισμός αποτελεί χαρακτηριστική διάσταση κάθε αντιδραστικής ιδεολογίας, στο βαθμό που είναι θεμελιωδώς αριστοκρατικός, και ο αριστοκρατικός και μιλιταριστικός ελιτισμός συνεπάγεται την περιφρόνηση προς τους αδύναμους. Ο πρωτοφασισμός μπορεί να εκφράσει μόνο έναν λαϊκό ελιτισμό. Κάθε πολίτης ανήκει στον καλύτερο λαό του κόσμου, τα μέλη του κόμματος είναι οι καλύτεροι πολίτες, κάθε πολίτης μπορεί (ή πρέπει) να γίνει μέλος του κόμματος. Αλλά δεν μπορεί να υπάρχουν πατρίκιοι χωρίς πληβείους. Ο Ηγέτης, που γνωρίζει ότι η εξουσία δεν του απονεμήθηκε δημοκρατικά αλλά την κατέκτησε με τη βία, γνωρίζει επίσης ότι η δύναμή του βασίζεται στην αδυναμία των μαζών· οι μάζες είναι αδύναμες, και γι' αυτό χρειάζονται και αξίζουν έναν ηγεμόνα. Και εφόσον η ομάδα είναι οργανωμένη ιεραρχικά (σύμφωνα με το στρατιωτικό πρότυπο), κάθε ηγέτης περιφρονεί τους υφισταμένους του, και καθένας απ' αυτούς περιφρονεί τους κατωτέρους του. Αυτό ενισχύει την αίσθηση του μαζικού ελιτισμού.

11. Μέσα σ' αυτή την προοπτική, όλοι μαθαίνουν πως πρέπει να γίνουν ήρωες. Σε κάθε μυθολογία, ο ήρωας είναι ένα εξαιρετικό ον, αλλά για την πρωτοφασιστική ιδεολογία ο ηρωισμός είναι ο κανόνας. Αυτή η λατρεία του ηρωισμού συνδέεται στενά με τη λατρεία του θανάτου. Δεν είναι τυχαίο ότι ένα από τα συνθήματα που είχαν οι ισπανοί φαλαγγίτες ήταν το «viva la muerte» («ζήτω ο θάνατος»). Στις μη φασιστικές κοινωνίες, ο απλός λαός μαθαίνει ότι ότι ο θάνατος είναι κάτι το δυσάρεστο που όμως πρέπει να το αντιμετωπίζει με αξιοπρέπεια· και οι πιστοί μαθαίνουν ότι είναι ένας οδυνηρός τρόπος για να περάσουν σε μια μεταφυσική ευτυχία. Αντίθετα, ο πρωτοφασίστας ήρωας αποζητά τον ηρωικό θάνατο, ο οποίος διαφημίζεται ως η μεγαλύτερη ανταμοιβή για μια ηρωική ζωή. Ο πρωτοφασίστας ήρωας ανυπομονεί να πεθάνει. Μέσα στην ανυπομονησία του, συχνά στέλνει κι άλλους ανθρώπους στο θάνατο.

12. Επειδή και ο συνεχής πόλεμος και ο ηρωισμός είναι δύσκολα παιχνίδια, ο πρωτοφασίστας μεταθέτει τον πόθο του για εξουσία στη σεξουαλική συμπεριφορά του. Έτσι προκύπτει ο ματσισμός [σ.τ.Μ.: το αντριλίκι] (που συνεπάγεται αφενός την περιφρόνηση προς τη γυναίκα και αφετέρου την καταδίκη παρεκκλινουσών ερωτικών συνηθειών, όπως η αγνότητα ή η ομοφυλοφιλία). Και επειδή και το σεξ είναι δύσκολο παιχνίδι, ο πρωτοφασίστας ήρωας προτιμά να παίζει με τα όπλα - σαν φαλλικό υποκατάστατο.

13. Ο πρωτοφασισμός βασίζεται σε έναν επιλεκτικό λαϊκισμό, έναν ποιοτικό λαϊκισμό, θα έλεγε κανείς. Σε μια δημοκρατία, οι πολίτες έχουν ατομικά δικαιώματα, αλλά οι πολίτες συνολικά έχουν πολιτική επιρροή μόνο από ποσοτική άποψη ακολουθούνται οι αποφάσεις της πλειοψηφίας. Για τον πρωτοφασισμό, όμως, τα άτομα ως άτομα δεν έχουν δικαιώματα, και ο Λαός γίνεται αντιληπτός σαν ποιότητα, σαν μια μονολιθική οντότητα που εκφράζει την Κοινή Βούληση. Και επειδή κανένα μεγάλο σύνολο ατόμων δεν μπορεί ποτέ να έχει κοινή βούληση, ο Ηγέτης παριστάνει το διερμηνέα τους. Έχοντας χάσει την εξουσία της αντιπροσώπευσης, οι πολίτες δεν πράττουν· καλούνται μόνο να παίξουν το ρόλο του Λαού. Έτσι, ο Λαός δεν είναι παρά ένα θεατρικό εφεύρημα. Για να πάρουμε μια γεύση ποιοτικού λαϊκισμού δεν χρειαζόμαστε πλέον την Πιάτσα Βενέτσια της Ρώμης, ούτε το Στάδιο της Νυρεμβέργης. Υπάρχει στο μέλλον μας ένας τηλεοπτικός ή διαδικτυακός λαϊκισμός, στον οποίο η συναισθηματική αντίδραση μιας επιλεγμένης ομάδας πολιτών θα μπορεί να παρουσιάζεται και να γίνεται αποδεκτή ως η Φωνή του Λαού.
Λόγω του ποιοτικού λαϊκισμού του, ο πρωτοφασισμός πρέπει να είναι κατά των «διεφθαρμένων» κοινοβουλευτικών κυβερνήσεων. Μια από τις πρώτες φράσεις που είπε ο Μουσολίνι στο ιταλικό κοινοβούλιο ήταν «Θα μπορούσα να μετατρέψω αυτό το βουβό και καταθλιπτικό μέρος σε στρατόπεδο για τις σπείρες μου» οι «σπείρες» είναι μια υποδιαίρεση της παραδοσιακής ρωμαϊκής λεγεώνας. Βέβαια, αμέσως βρήκε καλύτερο καταυλισμό για τις σπείρες του, αλλά λίγο αργότερα διέλυσε το κοινοβούλιο. Όποτε ένας πολιτικός αμφισβητεί τη νομιμότητα ενός κοινοβουλίου γιατί δεν αντιπροσωπεύει πλέον τη Φωνή του Λαού, αρχίζει και μυρίζει πρωτοφασισμό.

14. Ο πρωτοφασισμός μιλάει την «Νέα Ομιλία». Η Νέα Ομιλία επινοήθηκε από τον Όργουελ στο βιβλίο του 1984, ως επίσημη γλώσσα του Αγγλικού Σοσιαλισμού. Αλλά σε πολλές μορφές δικτατορίας συναντά κανείς πρωτοφασιστικά χαρακτηριστικά. Όλα τα ναζιστικά και φασιστικά σχολικά εγχειρίδια χρησιμοποιούσαν φτωχό λεξιλόγιο και στοιχειώδη σύνταξη, με σκοπό να περιορίσουν τη διάδοση των εργαλείων της σύνθετης και κριτικής σκέψης. Αλλά πρέπει να είμαστε σε θέση να αναγνωρίσουμε άλλα είδη Νέας Ομιλίας, ακόμα κι αν παίρνουν τη φαινομενικά αθώα μορφή ενός δημοφιλούς τοκ-σόου.
Το πρωινό της 27ης Ιουλίου 1943, έμαθα ότι, σύμφωνα με ραδιοφωνικές ανακοινώσεις, ο φασισμός είχε καταρρεύσει και ο Μουσολίνι είχε συλληφθεί. Όταν η μητέρα μου με έστειλε να αγοράσω την εφημερίδα, είδα ότι οι εφημερίδες στον κοντινότερο πάγκο είχαν διαφορετικούς τίτλους. Επιπλέον, αφού είδα τους τίτλους, συνειδητοποίησα ότι κάθε εφημερίδα έγραφε διαφορετικά πράγματα. Αγόρασα μία στην τύχη, και διάβασα στην πρώτη σελίδα ένα μήνυμα που το υπέγραφαν πέντε ή έξι πολιτικά κόμματα ανάμεσά τους η Χριστιανική Δημοκρατία, το Κομμουνιστικό Κόμμα, το Σοσιαλιστικό Κόμμα, το Κόμμα της Δράσης, και το Φιλελεύθερο Κόμμα.
Μέχρι τότε, πίστευα ότι υπήρχε μόνο ένα κόμμα σε κάθε χώρα, και ότι στην Ιταλία αυτό ήταν το Εθνικό Φασιστικό Κόμμα. Τώρα, ανακάλυπτα ότι στη χώρα μου μπορούσαν να υπάρχουν ταυτόχρονα διάφορα κόμματα. Καθώς ήμουν έξυπνο παιδί, κατάλαβα ότι όλα αυτά τα κόμματα δεν μπορεί να γεννήθηκαν μέσα σε μια νύχτα, άρα θα πρέπει να υπήρχαν εδώ και αρκετό καιρό ως μυστικές οργανώσεις.
Το μήνυμα στην πρώτη σελίδα πανηγύριζε για το τέλος της δικτατορίας και την επιστροφή της ελευθερίας: της ελευθερίας του λόγου, του τύπου, της πολιτικής σύμπραξης. Αυτές τις λέξεις, «ελευθερία», «δικτατορία» τις διάβαζα τώρα για πρώτη φορά στη ζωή μου. Χάρη σ' αυτές τις λέξεις, ξαναγεννήθηκα ως ελεύθερος δυτικός άνθρωπος.
Πρέπει να είμαστε σε εγρήγορση, ώστε το νόημα αυτών των λέξεων να μην ξεχαστεί ξανά. Ο πρωτοφασισμός βρίσκεται ακόμα γύρω μας, πολλές φορές με πολιτικά. Θα ήταν πολύ ευκολότερο, για μας, αν εμφανιζόταν στην παγκόσμια σκηνή κάποιος και έλεγε «Θέλω να ξανανοίξω το Άουσβιτς, θέλω να παρελάσουν ξανά οι Μελανοχίτωνες στις ιταλικές πλατείες». Αλλά η ζωή δεν είναι τόσο απλή. Ο πρωτοφασισμός μπορεί να επιστρέψει με το πιο αθώο προσωπείο. Είναι καθήκον μας να τον αποκαλύπτουμε και να καταδεικνύουμε οποιαδήποτε από τις νέες εκφάνσεις του κάθε μέρα, σε κάθε μέρος του κόσμου. Και είναι καλό να θυμόμαστε τα λόγια που είπε ο Φραγκλίνος Ρούζβελτ στις 4 Νοεμβρίου 1938:
«Τολμώ να πω ότι, αν ποτέ η αμερικανική δημοκρατία πάψει να προχωρεί ως ζωντανή δύναμη και να προσπαθεί μέρα και νύχτα, με ειρηνικό τρόπο, να κάνει όλους τους πολίτες μας καλύτερους, τότε ο φασισμός θα δυναμώσει στη χώρα μας».

Η ελευθερία και η απελευθέρωση είναι μια ατέρμονη διαδικασία.
Το πρωτότυπο κείμενο δημοσιεύτηκε στο New York Review of Books το 1995

Πηγή

ΤΙ ΕΓΡΑΨΕ ΕΝΑΣ ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 69 ΧΡΟΝΙΑ ΠΡΙΝ…

Το 1947, ο Πωλ Πόρτερ, επικεφαλής της Επιτροπής για την Αμερικανική βοήθεια στην Ελλάδα, επισκέφθηκε τη χώρα προκειμένου να υποβάλει τα συμπεράσματά του. Συνέταξε τη γνωστή έκθεση ή Μνημόνιο Πόρτερ. Σε αυτή την έκθεση, περιγράφεται η Ελλάδα πριν από 69 χρόνια.Οι πολιτικοί, οι επιχειρηματίες, οι εφοπλιστές και βέβαια ο απλός κόσμος. Διαβάστε τα συμπεράσματα του Πόρτερ και βρείτε τις διαφορές με σήμερα. Η Ελλάδα είναι 69 χρόνια πίσω.

Γράφει ο Πόρτερ.

«Απ” ό, τι μπόρεσα να διαπιστώσω, η ελληνική κυβέρνηση δεν έχει καμιάν άλλη πολιτική πρακτική από το να εκλιπαρεί για ξένη βοήθεια ώστε να διατηρηθεί στην εξουσία απαριθμώντας θορυβωδώς τις θυσίες της Ελλάδος. […] στόχος της είναι να χρησιμοποιήσει την ξένη βοήθεια ως μέσο για τη διαιώνιση των προνομίων μίας μικρής κλίκας εμπόρων και τραπεζιτών, οι οποίοι αποτελούν την αόρατη εξουσία στην Ελλάδα.

Η κλίκα αυτή είναι αποφασισμένη να υπερασπίσει με κάθε μέσο τα οικονομικά της συμφέροντα και δεν ενδιαφέρεται καθόλου για το τι μπορεί να στοιχίσει αυτό στην οικονομία της χώρας. Τα μέλη αυτής της κλίκας επιθυμούν να διατηρήσουν άθικτο ένα φορολογικό σύστημα που τους ευνοεί, με αληθινά σκανδαλώδη τρόπο.

Αντιτίθενται στον έλεγχο συναλλάγματος, γιατί αυτό θα τους εμποδίσει να εξάγουν τα κέρδη τους στις τράπεζες του Καΐρου και της Αργεντινής. Δεν διανοήθηκαν ποτέ να επενδύσουν τα κέρδη τους στη δική τους χώρα για να βοηθήσουν στην αναστήλωση της εθνικής οικονομίας.

Τα συμφέροντα των εφοπλιστών προστατεύονται επίσης με σκανδαλώδη τρόπο. Η ελληνική εμπορική ναυτιλία ανθεί στην εποχή μας και οι εφοπλιστές κερδίζουν τεράστια ποσά, αλλά το χρεοκοπημένο ελληνικό κράτος δεν απο-κομίζει κανένα όφελος απ” αυτό. Οι μισθοί των ναυτικών γυρίζουν στην Ελλάδα, αλλά οι εφοπλιστές ασφαλίζουν το μεγαλύτερο μέρος των κερδών τους στις ξένες χώρες.

Κάθε επιχείρηση θα έπρεπε να πληρώνει μια σημαντική εισφορά στο κράτος, κάτω από την προστασία του οποίου λειτουργεί. Αυτό ισχύει κατά κύριο λόγο για την περίπτωση των εφοπλιστών, που τα μεγαλύτερα κέρδη τους προέρχονται από τα «Λίμπερτι», τα οποία τους παραχώρησε η αμερικανική Ναυτική Αποστολή με την εγγύηση του ελληνικού κράτους.

Η ομάδα πίεσης της καλής κοινωνίας – οι κομψοί κοσμοπολίτες που έχουν την έδρα τους στις Κάννες, στο Σαιν Μόριτς και στην αθηναϊκή πλατεία Κολωνακίου – θα ενεργοποιηθεί.

Οι περισσότεροι απ” αυτούς είναι άνθρωποι πολύ γοητευτικοί, που μιλάνε πολύ καλά τα αγγλικά(*). Είναι πάντοτε πρόθυμοι, όταν πρόκειται να εξυπηρετήσουν την αμερικανική αποστολή για τα δικά τους συμφέροντα.

Θυμάμαι ακόμα ένα από τα πιο επίσημα γεύματα ενός από τους σημαντι¬κότερους τραπεζίτες, που με είχε καλέσει στη βίλα του των Αθηνών.

Είχε τρεις σερβιτόρους με λιβρέα, μια ποικιλία απ΄ τα πιο φίνα κρασιά και φα¬γητά διάφορα, περίφημα γαρνιρισμένα. Κατά τη διάρκεια του γεύματος, ένας από τους αντιπροσώπους της κλίκας που ανέφερα άρχισε να εξυμνεί τις ομορφιές της ζωής κοντά στη θάλασσα, καθώς και τις χαρές των αρι¬στοκρατικών σπορ.

Η αντίθεση ανάμεσα στο γεύμα αυτό και στα παιδιά που πεθαίνουν από την πείνα στους δρόμους της Αθήνας είναι πραγματικά τρομερή.

Εδώ δεν υφίσταται κράτος σύμφωνα με τα δυτικά πρότυπα. Αντ΄ αυτού υπάρχει μια χαλαρή ιεραρχία ατομιστών πολιτικών, μερικοί από τους οποίους είναι χειρότεροι από άλλους, που είναι τόσο απασχολημένοι με τον προσωπικό τους αγώνα για εξουσία, ώστε δεν έχουν τον χρόνο να αναπτύξουν οικονομική πολιτική, ακόμη κι αν υποθέσουμε ότι είχαν την ικανότητα.

Υπάρχει μεγάλη ανομοιομορφία εις το βιοτικόν επίπεδον και τα εισοδήματα ανά την Ελλάδα. Οι κερδίζοντες, δηλαδή οι βιομήχανοι, οι έμποροι, οι κερδο-σκόποι και οι μαυραγορίται, διάγουν εν πλούτω και χλιδή, το πρόβλημα δε αυτό ουδεμία κυβέρνησις το αντιμετώπισεν αποτελεσματικώς. Εν τω μεταξύ αι λαϊκαί μάζαι περνούν μιαν αθλίαν ζωή.

Οι κερδίζοντες είναι σχετικώς ολίγοι τον αριθμόν και ο συνολικός πλούτος των, περιερχόμενος εις τό σύνολον του πληθυσμού θα επέφερε ελάχιστη βελτίωσιν των γενικών συνθηκών διαβιώσεως. Αλλα ο πολυτελής τρόπος ζωής των εν μέσω της φτώχειας συντείνει εις το να εξοργίζει τας μάζας και να υπογραμμίζει την δυστυχία των πτωχών.

Δύο και ήμισυ έτη μετά την απελευθέρωσιν η Ελλάς ευρίσκεται εις μί¬αν κατάστασιν νεκρώσεως παρά την ούσιαστικήν έξωτερικήν βοήθειαν και την αρμοδίαν εξωτερικήν καθοδήγησιν.

Εις ολόκληρον την χώρα, απ΄ άκρου εις άκρη, κυριαρχεί μία γκρίζα ανυπεράσπιστη, βαθιά έλλειψη πίστης για το μέλλον – μία έλλειψη πίστης που οδηγεί σε πλήρη απραξία προς το παρόν. Οι άνθρωποι έχουν παραλύσει από την αβεβαιότητα και τον φόβο, οι επιχειρηματίαι δεν επενδύουν, οι καταστηματάρχαι δεν αποθηκεύουν προμήθειες.»

(*) Ειναι οι ιδιοι οι λεγομενοι «κοτσαμπασιδες» οι προσκυνημενοι και προδοτες της εποχης μας.

Πηγή

Η άγνωστη ελληνική επανάσταση του 727 μ.Χ. ενάντια στους Βυζαντινούς

Βρισκόμαστε στην Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία (Βυζάντιο) την εποχή του Λέοντος Γ’ του Ισαύρου. Ήταν αυτοκράτωρ από το 717 έως το 741. Αν και κατάφερε να αποκρούσει προσωρινά τους εξ ανατολής εχθρούς, στα υπόδουλα ελληνικά εδάφη σιγόβραζε η Επανάσταση των «Ελλαδικών» όπως την αποκαλούν οι βυζαντινές πηγές.

Σύμφωνα με παλαιότερους ιστορικούς, όπως ο A. Lombard, η καταστολή της Ελληνικής Επαναστάσεως ήταν μία προσπάθεια «αποκαθάρσεως» της βυζαντινής αυτοκρατορίας εκ μέρους του Λέοντος από το «μίασμα της ειδωλολατρίας».

Άλλοι ιστορικοί όπως ο Νικηφόρος Βρυέννιος θεώρησαν ότι μαζί με την Επανάσταση των Ελλήνων προς αποκατάσταση των Ιερών Βωμών και Ναών, στο επαναστατικό ρεύμα ενώθηκαν και κοινωνικοπολιτικές αξιώσεις, όπως η μείωση της φορολογίας.

Το σίγουρο πάντως είναι ότι η γενοκτονία 650.000 Ελλήνων από τους βυζαντινούς στρατιώτες έγινε υπό τις εντολές των χριστιανών επισκόπων, όπως γράφει στην βιογραφία του ο Ιερεύς του Διονύσου Κόρεσος, αντίτυπο της οποίας έχουν διασώσει οι Άραβες αντιγραφείς και λόγιοι.

Ο Ιερεύς Κόρεσος ήτο μαζί με τον Συνέστιο πρωτεργάτες και Εθνομάρτυρες της Επανάστασης.

Ο V. N. Zlatarski γράφει ότι ο Κόρεσος ξεκίνησε από την Αρκαδία και ο Συνέστιος από την Αθήνα.

Και οι δύο ξεσήκωσαν τους Έλληνες να πολεμήσουν τους Ρωμαίους (Βυζαντινούς) κατακτητές. Εκείνο τον καιρό το κράτος των Ρωμαίων (Βυζαντινών) είχε αποδυναμωθεί εξαιτίας των πολέμων κατά των Αράβων και οι Έλληνες θεώρησαν ότι ήταν η κατάλληλη ευκαιρία να εκδιώξουν τους Ρωμαίους (Βυζαντινούς) από τα Ελληνικά εδάφη.

Έτσι ζήτησαν στρατιωτική βοήθεια από τους Έλληνες της Δύσεως, κυρίως της Κάτω Ιταλίας. Είκοσι πέντε χιλιάδες Έλληνες από την Κάτω Ιταλία έσπευσαν να καταταγούν στον ελληνικό επαναστατικό στρατό του Κορέσου και του Συνεστίου όπως αναφέρει σε επιστολή του ο πάπας Γρηγόριος Β’.

Την ίδια στιγμή στο κέντρο του ανατολικού ρωμαϊκού (βυζαντινού) κράτους, στην Νέα Ρώμη (Κωνσταντινούπολη), ξεσπούν ταραχές κατά του Λέοντος Γ’ που φτάνουν σε ανοικτή στάση όπως αναφέρει ο Θεοφάνης. Οι στασιαστές, γράφει ο Θεοφάνης, υπεκινούντο από τον πρώην αυτοκράτορα Αναστάσιο ο οποίος φαίνεται να συνωμότησε με ανωτάτους αξιωματούχους.

Ήταν μοναδική η ευκαιρία για να εκραγεί η Ελληνική Επανάσταση καθώς οι ενδοβυζαντινές ταραχές θα κρατούσαν μακριά τα ρωμαϊκά (βυζαντινά) στρατεύματα μέχρι να οργανωθεί καλύτερα ο ελληνικός απελευθερωτικός στρατός.

Το 726 τα νησιά της Σάμου, Ρόδου και Κρήτης επαναστατούν. Στέλνουν πλοία εφοδιασμένα από τους Άραβες και επανδρωμένα με ναύτες από την Σικελία για να κτυπήσουν τον ρωμαϊκό (βυζαντινό) στόλο που βγήκε από το λιμάνι της Νέας Ρώμης.

Εναντίον των Ελλήνων στάλθηκε ο Ρωμαίος (Βυζαντινός) ναύαρχος Αγαλλιανός, γοτθικής καταγωγής, ο οποίος συνάντησε τον Ελληνικό Στόλο λίγο έξω από την Εύβοια.

Οι Έλληνες είχαν 82 πλοία και οι βυζαντινοί 350 σύμφωνα με τον Zlatarski. Ενώ σύμφωνα με τον Κόρεσο οι Έλληνες είχαν 70 πλοία και οι βυζαντινοί 500. Ναύαρχος των Ελλήνων ήταν ο Συνέστιος. Στο δεξί κέρας των Ελληνικών πλοίων επικεφαλής ήτο ο Κόρεσος.

Ο γενναίος Έλλην Ιερεύς του Διονύσου δεν άκουγε τις συμβουλές των Ελλήνων που του έλεγαν να προσέχει τον εαυτό του, διότι θα επακολουθήσουν πολλές μάχες κατά των Ρωμαίων (Βυζαντινών) και τον χρειάζονται ως αρχηγό.

Αφού πρώτα οι Έλληνες έκαναν θυσίες προς τους Θεούς και προσευχήθηκαν όλοι μαζί, ο Κόρεσος έδωσε πρώτος το παράδειγμα ορμώντας ακάθεκτος κατά των ρωμαϊκών (βυζαντινών) πλοίων.

Αμέσως εμβόλισε το πρώτο ρωμαϊκό (βυζαντινό) πλοίο βυθίζοντάς το. Επακολούθησε σκληρή μάχη σώμα με σώμα καθώς τα ελληνικά πλοία ναι μεν ήταν πιό ευκίνητα των ρωμαϊκών (βυζαντινών), αλλά υστερούσαν σε ισχύ πυρός. Οπότε οι γενναίοι Έλληνες μαχητές έπρεπε να πλευρίζουν τα ρωμαϊκά (βυζαντινά) πλοία και να ανεβαίνουν οι ναύτες πάνω τους για να σκοτώσουν τους Ανατολικορωμαίους (Βυζαντινούς).

Η νίκη ήταν συντριπτική υπέρ των Ελλήνων. Οι Ρωμαίοι (Βυζαντινοί) ηττήθηκαν με τρομακτικές απώλειες. Ο Βρυέννιος αναφέρει 190 ρωμαϊκά (βυζαντινά) κατεστραμμένα πλοία ενώ ο Zlatarski μιλάει για 300 ρωμαϊκά (βυζαντινά) πλοία κατεστραμμένα και 60 αιχμαλωτισμένα. Επίσης οι πηγές μιλάνε για 8 Ελληνικά πλοία κατεστραμμένα. Οι νεκροί από πλευράς Ρωμαίων (Βυζαντινών) ανέρχονται στους 70.000 και από πλευράς Ελλήνων στους 1200.

Οι Έλληνες κατενθουσιασμένοι έκαναν ευχαριστήριες θυσίες προς τους Θεούς και με επικεφαλής τον Ιερέα Κόρεσο αφιέρωσαν τις ρωμαϊκές (βυζαντινές) ασπίδες που λαφυραγώγησαν προς τιμήν του Θεού Διονύσου, τον οποίον θεώρησαν υπεύθυνο για την περίλαμπρη νίκη τους κατά των Ρωμαίων της Ανατολής, δηλαδή αυτών που αποκαλούμε σήμερα Βυζαντινών.

Σε στρατιωτικό συμβούλιο που έγινε στην Αθήνα το 727 ο Συνέστιος προτείνει να μεταφερθεί ο πόλεμος και στην ξηρά. Ο Κόρεσος συμφωνεί και δίνει εντολή στους Ιεροκήρυκες να ξεσηκώσουν όλες τις Ελληνικές Πόλεις κατά των Ρωμαίων (Βυζαντινών) κατακτητών και να εξοπλιστούν όλοι με ό,τι όπλα μπορεί να βρει ο καθένας.

Ο Λέων Γ’ καταφέρνει να απαλλαγεί από τις ενδοβυζαντινές διαμάχες και αρχίζει να στρέφει το βλέμμα του κατά των Ελλήνων Επαναστατών.

Στέλνει νέα στρατεύματα με στρατηγό έναν αιμοσταγή βάρβαρο ονόματι Ζαουτζά. Αυτός ο αιμοβόρος Ρωμαίος (Βυζαντινός) απ’ όπου περνούσε σκορπούσε τον θάνατο στους Έλληνες.

Τον Μάρτιο του 728 μπήκε στην Θεσσαλία και άρχισε να σφάζει όλους ηλικιωμένους και τα γυναικόπαιδα. Περίπου 50.000 Ελληνίδες μαζί με τα παιδιά τους αποκεφαλίστηκαν όταν αυτές αρνήθηκαν να αποκηρύξουν την θρησκεία τους, να βαπτιστούν χριστιανές και να υποταχθούν στους Ρωμαίους (Βυζαντινούς) κατακτητές.

Το Ελληνικό στράτευμα μαθαίνοντας την κάθοδο του Ζαουτζά συγκεντρώθηκε για την αποφασιστική μάχη εναντίον του. Μαζεύτηκαν 60.000 Έλληνες στρατιώτες για να αντιμετωπίσουν τα ρωμαϊκά (βυζαντινά) στρατεύματα της Κωνσταντινούπολης, τα οποία αριθμούσαν 250.000 βαρβάρους.

Ο Ιερεύς Κόρεσος εξετάζοντας τους οιωνούς συμβούλευσε τον Συνέστιο να ξεκινήσουν πόλεμο φθοράς, δηλαδή ανταρτοπόλεμο και να μην επιτεθούν μονομιάς στους βαρβάρους μισθοφόρους των Ρωμαίων (Βυζαντινών).

Ακόμη οι Έλληνες δεν είχαν αποκτήσει την απαραίτητη πολεμική πείρα για μάχη εκ παρατάξεως μετά από τόσα χρόνια ρωμαϊκής κατοχής που τους είχε στερήσει από την πολεμική τακτική των αρχαίων προγόνων τους. Όμως ο Συνέστιος δεν άκουσε τον Έλληνα Ιερέα.

Στην φονική μάχη που επακολούθησε λίγο έξω από την σημερινή Λάρισα έπεσαν ηρωικώς σχεδόν όλοι οι Έλληνες.

Ήταν 10 Απριλίου του 728 σύμφωνα με το χριστιανικό ημερολόγιο. Ο Συνέστιος σκοτώθηκε πολεμώντας ηρωικά στην μάχη. Τον Ιερέα Κόρεσο οι Ρωμαίοι είχαν εντολές να τον συλλάβουν ζωντανό. Τον μετέφεραν αλυσοδεμένο στην Νέα Ρώμη, στην Κωνσταντινούπολη.

Ο Ρωμαίος (Βυζαντινός) στρατηγός Ζαουτζάς είχε πάρει εντολές από τον Ρωμαίο αυτοκράτορα της Κωνσταντινούπολης Λέοντα Γ’ να αφανίσει όλους τους Έλληνες στην πυρά.

Οι χριστιανοί επίσκοποι προέτρεπαν τους Ρωμαίους (Βυζαντινούς) στρατιώτες να βιάζουν τις Έλληνίδες και μετά να αποκεφαλίζουν τα παιδιά τους, «ίνα το ελληνικόν γένος αποκτείναι», όπως αναφέρει ο Νικηφόρος διότι τελούν «μιαράς και δαιμονιώδεις θυσίας».

Οι βάρβαροι μισθοφόροι των Ρωμαίων με επικεφαλής τους χριστιανούς μοναχούς συγκέντρωσαν 600.000 Έλληνες, γυναικόπαιδα κυρίως, στην περιοχή γύρω από την σημερινή Λάρισα και διέταξαν να τους κάψουν ζωντανούς.

Αυτά τα στοιχεία αναφέρουν βουλγαρικές και αραβικές πηγές καθώς και ο Ιερεύς Κόρεσος στην βιογραφία του που συνέγραψε όσο καιρό ήταν αιχμάλωτος των Ρωμαίων (Βυζαντινών). Μετά από λίγο θα θανατωθεί και αυτός με φρικιαστικά βασανιστήρια στην πυρά.

Το φρικιαστικό έγκλημα που συνετάραξε τότε την Οικουμένη οι νεο-βυζαντινοί μισέλληνες φροντίζουν να κρατούν θαμμένο ώστε να μην μαθαίνουν οι Έλληνες την Ιστορία τους.

Η Γενοκτονία των 650.000 Ελλήνων, κυρίως γυναικόπαιδα, θα μείνει στην Ιστορία ως «σήμα κατατεθέν» της ανατολικορωμαϊκής (βυζαντινής) λαίλαπας, ώστε να γνωρίζει ο Ελληνικός λαός σε τί αποσκοπούν ωρισμένοι νεο-βυζαντινοί ανθέλληνες οι οποίοι μη έχοντες ούτε Ιερό ούτε Όσιο έχουν φορέσει ξεδιάντροπα και την μάσκα του Έλληνα.

Τιμή και Μνήμη στους γενναίους Προγόνους που έπεσαν ηρωικώς για την Ελευθερία της Ελλάδος από τους Ρωμαίους (Βυζαντινούς) κατακτητές. Οι Θεοί τους εξασφάλισαν μία θέση κοντά Τους και εμείς οι σημερινοί Έλληνες μία θέση στην καρδιά μας ώστε να παραδειγματίζουμε τις νέες γενεές.

Πηγές:
Ιερεύς Κόρεσος, Βιογραφία
Θ. Κορρές, Το κίνημα των «Ελλαδικών»
Νικηφόρος Βρυέννιος, Ύλη Ιστορίας
Πάπας Γρηγόριος Β’, Επιστολαί
V. N. Zlatarski, Istorija
A. Lombard, Constantin V

Πηγή: http://apollonios.pblogs.gr

ΠΑΤΡΙΣ ΛΟΥΜΟΥΜΠΑ

Άρπαξαν το χρυσάφι σου και σου ’δωσαν

χάντρες και καθρεφτάκια…

Μες στη φωτιά και στο συναγερμό και

σ’ όνειρα θολά και μπερδεμένα

Ξεσπούσες σε τραγούδια πόνου απλά και

δίχως λόγια…

Μουσική, εσύ μας βοήθησες.

Το μήνυμα του πρώην άστεγου... δισεκατομυριούχου στους Έλληνες: Στο τέλος όλα θα πάνε καλά!

Ο Τζον Πολ Ντετζόρια (John Paul DeJoria) δεν έχει ένα συνηθισμένο success story. Ξεκινώντας από το μηδέν, έχοντας μείνει δύο φορές στη ζωή του άστεγος και με μόλις 700 δολάρια κατάφερε στη δεκαετία του '80 να δημιουργήσει έναν κολοσσό στη βιομηχανία της ομορφιάς και να γίνει ο τρίτος πλουσιότερος Ελληνας στον κόσμο.

Ο αυτοδημιούργητος δισεκατομμυριούχος, ιδιοκτήτης της εταιρείας προϊόντων μαλλιών John Paul Mitchell Systems και της τεκίλα Patron, διακεκριμένος για το επιχειρηματικό του δαιμόνιο και το σημαντικό φιλανθρωπικό του έργο, μίλησε στο «Εθνος της Κυριακής» για τη συναρπαστική ιστορία του, την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ και μας εξήγησε πώς θα ήθελε να βοηθήσει την Ελλάδα της κρίσης.

Η περιπέτεια του 73χρονου σήμερα Ντετζόρια ξεκίνησε λίγο μετά τη γέννησή το 1944 στο Λος Αντζελες από γονείς μετανάστες, πατέρα Ιταλό και μητέρα Ελληνίδα. «Η μητέρα μου έφυγε από την Καβάλα στα 19 της και έφτασε με πλοίο στις ΗΠΑ, όπου με γέννησε και με βάφτισε χριστιανό ορθόδοξο στην Αγία Σοφία στο Λος Αντζελες», μας αφηγήθηκε.

Οταν ήταν μόλις δύο χρόνων βίωσε τον χωρισμό των γονιών του και μεγάλωσαν εκείνος και ο αδερφός του με τη μητέρα τους. Στα εννιά του άρχισε ήδη να δοκιμάζει το επιχειρηματικό του ταλέντο, πουλώντας ευχετήριες κάρτες και εφημερίδες για να βοηθήσει την οικογένεια. Επειτα από μια δύσκολη εφηβεία, κατά την οποία συμμετείχε ακόμα και σε συμμορία, υπηρέτησε στο Αμερικανικό Ναυτικό, για να επιστρέψει δύο χρόνια αργότερα στο Λος Αντζελες και να ξεκινήσει να εργάζεται ως πωλητής για διάφορες εταιρείες. Το 1971 γνώρισε τον ταλαντούχο κομμωτή Πολ Μίτσελ και εννέα χρόνια αργότερα έστησαν μια εταιρεία που με ένα επαναστατικό σύστημα τριών προϊόντων μαλλιών έμελλε να γίνει ο κολοσσός που σήμερα πουλάει προϊόντα σε εκατοντάδες χιλιάδες κομμωτήρια στον κόσμο.

«Κοιμόμουν στο αυτοκίνητο» «Το 1980 έζησα τις πιο δύσκολες στιγμές της ζωής μου, κοιμόμουν στο αυτοκίνητο και ξεκίνησα την επιχείρηση με 700 δολάρια, επειδή το άτομο που θα επένδυε μισό εκατομμύριο τελικά αποσύρθηκε», είπε ο Ντετζόρια στο «Εθνος». Τότε είχε πάρει διαζύγιο από τη δεύτερη σύζυγό του και είχε φύγει από το σπίτι ζώντας για δεύτερη φορά άστεγος. Πώς όμως κατάφερε με 700 δολάρια να επιβιώσει και να δημιουργήσει μια αυτοκρατορία; Η περιγραφή της καθημερινότητάς του στα πρώτα αυτά βήματα είναι συγκλονιστική: «Κοιμόμουν στο αυτοκίνητο και τα 700 δολάρια πήγαιναν για την αγορά των ετικετών, όλα τα υπόλοιπα, όπως μπουκάλια και συστατικά, τα έπαιρνα με πίστωση 30 ημερών από τους προμηθευτές. Είχαμε δύο εβδομάδες να παρασκευάσουμε τα προϊόντα και άλλες δύο εβδομάδες για να τα πουλήσουμε μέχρι να έρθει η ώρα να πληρωθούν τα προηγούμενα.

Επίσης είχα 100 δολάρια στην τσέπη, που αρκούσαν για να αγοράζω βενζίνη και να τρώω. Εκανα ντους που προσέφερε το Griffith Park δωρεάν σε όσους έπαιζαν τένις, με 99 σεντς έτρωγα πρωινό- ειδική τιμή μετά τις 9 το πρωί- και το απόγευμα σε συγκεκριμένα εστιατόρια με μπαρ, μπορούσες από τις 4.30 μέχρι τις 6 να παραγγείλεις μια μαργαρίτα για 99 σεντς -φυσικά ήταν φτηνή, δεν ήταν Patron-, αλλά μαζί σου έδιναν τάκος, εντσιλάδας και σος που έγιναν το δείπνο μου». Κατάλαβε ότι είχαν πετύχει όταν, έπειτα από δύο χρόνια, κατάφεραν να πληρώνουν τους λογαριασμούς στην ώρα τους.

Μπορεί έκτοτε η καθημερινότητά του να έχει αλλάξει ριζικά αλλά έχει διατηρήσει μια συνήθεια από την εποχή της φτώχειας: να φοράει σχεδόν πάντα στη δουλειά του μαύρα ρούχα. «Οταν ξεκίνησα την επιχείρησή μου δεν είχα αρκετά χρήματα και φορούσα όλη την εβδομάδα το ίδιο μαύρο κοστούμι αλλάζοντας πέντε πουκάμισα και κανείς δεν καταλάβαινε ότι ήταν το μόνο που είχα. Τελικά κράτησα αυτή τη συνήθεια, γιατί είναι πρακτική». Μια άλλη συνήθειά του είναι ένας μικρός διαλογισμός κάθε πρωί. «Οταν ξυπνάω ευχαριστώ τον Θεό για όσα μου έχει δώσει και για 2-3 λεπτά κάθομαι στο κρεβάτι και αδειάζω το μυαλό μου από οποιαδήποτε σκέψη».

Με τη νυν σύζυγό του, Ελοΐζ, έκαναν δωρέες στους Ρεπουμπλικάνους Τεντ Κρουζ και Ρικ Πέρι στην καμπάνια για το προεδρικό χρίσμα, πάντως είναι ανάμεικτα τα συναισθήματά του για την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ: «Ποτέ δεν μου άρεσε η συμπεριφορά του, ο τρόπος που μιλάει στον κόσμο σαν να είναι ο καλύτερος. Πιστεύω ότι εξελέγη επειδή πολλοί ήταν θυμωμένοι με το πώς οι Ρεπουμπλικάνοι και οι Δημοκρατικοί χειρίστηκαν τα πράγματα στο παρελθόν. Κανένα κόμμα δεν έκανε αρκετά για να βελτιωθεί η κατάσταση για όλους. Οι ψηφοφόροι, παρόλο που μπορεί να μην τον συμπαθούσαν, προτίμησαν την αλλαγή», σχολίασε ο Ελληνοϊταλός δισεκατομμυριούχος.

«Υπάρχει ελπίδα για αλλαγή»  «Πιστεύω ότι ο κύριος Τραμπ είναι ο μεγαλύτερος εγωιστής στον κόσμο, πιστεύει ότι είναι ο καλύτερος και είναι δισεκατομμυριούχος που δεν δίνει λεφτά σε φιλανθρωπίες. Λένε ότι την τελευταία πενταετία έδωσε κάτω από 10.000 δολάρια, δηλαδή τίποτα. Εβαλε υποψηφιότητα για να αυξήσει τη δημοτικότητά του και εξεπλάγη όταν εξελέγη, αλλά πιστεύω ότι θα προσπαθήσει να μείνει στην Ιστορία ως καλός πρόεδρος και θα κάνει καλή δουλειά για χάρη του εγωισμού του», εκτίμησε και πρόσθεσε: «Yπάρχει ελπίδα για αλλαγή, αφού πολλοί υπουργοί προέρχονται από τον χώρο των επιχειρήσεων και ίσως είναι καλύτεροι πολιτικοί, γιατί ξέρουν πώς να διοικούν μια επιχείρηση και δεν επιδιώκουν την επανεκλογή τους. Σε αντίθεση με πολλούς πολιτικούς που ξέρουν μόνο να δημιουργούν περισσότερο χρέος και περισσότερες θέσεις εργασίας χωρίς αντίκρισμα, όπως συνέβη και στην Ελλάδα». Η αγάπη του για την Ελλάδα ήταν εμφανής κατά τη συνομιλία μας. «Εχω ακόμα συγγενείς στην Καβάλα και τους επισκέπτομαι κάθε τόσο. Τώρα έχω να πάω πέντε χρόνια, αλλά σχεδιάζω να τους δω το καλοκαίρι». Από ελληνικά ξέρει... «μόνο τις σημαντικές λέξεις, όπως "νόστιμο", "ευχαριστώ", "παρακαλώ"», είπε ο ίδιος γελώντας.

Ο Ντετζόρια, ο οποίος έχει παραδώσει σεμινάρια εταιρικής κουλτούρας ακόμα και στη CIA, δεν ξεχνάει την Ελλάδα και θέλει να τη βοηθήσει. «Eυχαρίστως θα πήγαινα σύντομα στην Ελλάδα και θα έκανα ένα σεμινάριο με όσο περισσότερο κόσμο γίνεται, ακόμα και 10.000, και θα ήθελα να μεταδοθεί τηλεοπτικά ώστε να το δουν όλοι. Θα είχε να κάνει με το πώς να ξεκινήσεις μια επιχείρηση με λίγα έως καθόλου χρήματα. Θα το έκανα ευχαρίστως για τη χώρα μου».

Οι συμβουλές επιτυχίας του Ντετζόρια, ο οποίος μας είπε πως είναι κατάλληλη περίοδος να επενδύσει στην Ελλάδα, είναι δύο: «Βεβαιωθείτε ότι οποιαδήποτε υπηρεσία ή προϊόν προσφέρετε είναι άριστης ποιότητας, έτσι ώστε ο κόσμος να θέλει να το ξαναπαραγγείλει και να το προτείνει και σε άλλους. Και να είστε προετοιμασμένοι για πολλά "όχι". Μπορεί να σας κλείσουν 100 πόρτες, αλλά θα πρέπει να χτυπήσετε την 101η με τον ίδιο ενθουσιασμό που είχατε στην πρώτη».

Βλέποντας το δικό του παράδειγμα, θεωρεί ότι όταν κανείς έχει φτάσει στον πάτο, ο μόνος δρόμος είναι προς τα πάνω, κάτι που πιστεύει και για την Ελλάδα. «Κάντε υπομονή, έχετε ελπίδα, τα πράγματα μπορούν να γίνουν μόνο καλύτερα, αλλά μη βασίζεστε στην κυβέρνηση για να σας φροντίσει. Φροντίστε μόνοι σας τον εαυτό σας!», είναι το μήνυμα του Ντετζόρια προς τους Ελληνες μέσω του «Εθνους». «Μπορείτε να το κάνετε, φροντίστε ο ένας τον άλλον μέσα στην οικογένεια, όπως κάνουν πάντα οι Ελληνες. Οι Ελληνες μπορούν να αντέξουν σε δύσκολες στιγμές Και θέλω να στείλω ένα μήνυμα σε όλη την Ελλάδα: Στο τέλος όλα θα πάνε καλά και αν δεν είναι όλα καλά, τότε αυτό δεν είναι το τέλος».

Πηγή: Έθνος

Φιλοσοφικοί Περίπατοι: Που βρίσκεται η Ηθική αξία; Αριστοτέλης εναντίον Καντ

Με τον Θωμά Γιούργα

Δύο από τους μεγαλύτερους φιλοσόφους και διανοητές όλων των εποχών, Ο Αριστοτέλης και ο Καντ, βρίσκονται απέναντι σε ένα πολυσχιδές και δύσκολο ερώτημα: Που έγκειται η αξία της Ηθικής;

Η ηθική σκέψη του Αριστοτέλη περιστρέφεται γύρω από την έννοια της ευδαιμονίας, της πραγματικά ευτυχισμένης ζωής. Η επιθυμία κάθε ανθρώπου, θα μας έλεγε ο Αριστοτέλης, είναι να είναι ευτυχισμένος και αυτός είναι ο τελικός, μη εργαλειακός σκοπός της ανθρώπινης ύπαρξης. Η επίτευξη της ευδαιμονίας, όμως, απαιτεί την κατάκτηση της αρετής (διανοητικής αλλά και ηθικής). Η κατάκτηση της αρετής είναι μια πολύχρονη και επίπονη διαδικασία σύμφωνα με τον Αριστοτέλη.

Σκεφτείτε το παράδειγμα ενός σολίστα στο πιάνο. Εκτός από το φυσικό ταλέντο και το κατάλληλο περιβάλλον που επιτρέπει και προωθεί την μουσική καλλιέργεια, ένας επίδοξος σολίστας πρέπει να έχει πολύ καλούς καθηγητές, να παίζει πολλές ώρες πιάνο, να μαθαίνει από τα λάθη του αλλά και παίρνει παράδειγμα από άλλους σπουδαίους πιανίστες. Έτσι και στο ηθικό επίπεδο, το περιβάλλον που μεγαλώνουμε, η εκπαίδευση που λαμβάνουμε, η αυξανόμενη εμπειρία μας στο να ισορροπούμε μεταξύ ακραίων συναισθημάτων, τα ηθικά πρότυπα που έχουμε, παίζουν καθοριστικό ρόλο στην καλλιέργεια της ηθικής αρετής. Άρα όσο πιο πολύ πλησιάζουμε στην αρετή, τόσο μεγαλύτερη ηθική αξία έχει ο χαρακτήρας και η πράξεις μας.

Στον Καντ, από την άλλη, η κεντρική ηθική ιδέα είναι αυτή του καθήκοντος. Μέσα από ιδιοφυείς φιλοσοφικούς συλλογισμούς, ο Εμάνουελ Καντ καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η υπέρτατη ηθική αξία έγκειται στις πράξεις που επιλέγουμε θέλοντας να δράσουμε με αίσθηση ηθικού καθήκοντος. Η Καντιανή δεοντολογία είναι ένα σύστημα κανόνων που στην τελική του μορφή θυμίζει ένα πολύ αυστηρό οδηγό χρήσης. «Ποτέ μην πεις ψέματα», «ποτέ μην σπάσεις μια υπόσχεση», «ποτέ μην χρησιμοποιήσεις έναν άλλο άνθρωπο μονάχα ως μέσο στις επιδιώξεις σου, ανεξάρτητα από το πιθανό όφελος για σένα ή την κοινωνία», κλπ.

Στην Καντιανή σκέψη, η ηθική αξία της αρετής και της διαμόρφωσης καλού χαρακτήρα αποκτά διαφορετικό περιεχόμενο από ότι στην Αριστοτελική εκδοχή της. Ο Καντ προσφέρει μια πιο απαισιόδοξη ψυχολογική ανάλυση για τον άνθρωπο, πιστεύοντας ότι η φυσική κλίση να παραβούμε ηθικά καθήκοντα είναι σχεδόν αδύνατον να σβηστεί τελείως. Επομένως, όσο μεγαλύτερη μάχη δίνουμε για να κάνουμε το ηθικά σωστό, έχοντας καλές προθέσεις τόσο μεγαλύτερη ηθική αξία λαμβάνει η πράξη μας. Αυτό μπορεί να ακούγεται διαισθητικό σε κάποιες περιπτώσεις, για παράδειγμα, όταν αποφασίζω να συγχωρέσω έναν άνθρωπο που με έβλαψε, όταν υπερνικώ έναν μεγάλο μου φόβο και δείχνω γενναιότητα, ή όταν επιστρέφω ένα γεμάτο πορτοφόλι που βρήκα στον δρόμο. Έχει μεγαλύτερη αξία, θα έλεγε ο Καντ, να δράσεις σύμφωνα με το ηθικό καθήκον σου και για τους σωστούς λόγους όταν νιώθεις αντίρροπα συναισθήματα. Όταν θα ήθελες να κάνεις το αντίθετο αλλά τελικά έδρασες με γνώμονα το ηθικό σου καθήκον. Βεβαίως, υπάρχουν και παραδείγματα που κάνουν την Καντιανή σκέψη να φαίνεται πολύ αντιδιαισθητική. Για παράδειγμα, αν έχω ηθικό χρέος να βοηθήσω την γιαγιά μου να πάει στο νοσοκομείο, έχει μεγαλύτερη αξία αυτή η πράξη εάν μισώ την γιαγιά μου; (Αυτή είναι μια καρικατούρα κριτικής στην Καντιανή σκέψη και σίγουρα απαιτεί μεγαλύτερη εμβάθυνση και επεξήγηση).

Αντιθέτως, στον Αριστοτέλη η ηθική πράξη λαμβάνει μεγαλύτερη αξία όσο περισσότερο ευθυγραμμίζεται με την επιθυμία. Η συγχώρεση, μια γενναία πράξη, η επιστροφή του γεμάτου πορτοφολιού, η βοήθεια στην γιαγιά, λαμβάνουν μεγαλύτερη αξία όσο μειώνεται η εσωτερική διαμάχη για το εάν πρέπει να συντελεστούν. Όσο περισσότερο φυσικά και σε μεγαλύτερη αρμονία με τα συναισθήματά μου επιτελώ την ηθική πράξη, τόσο μεγαλύτερη αξία προσδίδω στην συμπεριφορά μου.

Είναι ακριβώς σαν τον σολίστα στο πιάνο, θα μπορούσε να μας πει σήμερα ο Αριστοτέλης. Όσο καλύτερος γίνεται, τόσο λιγότερο σκέφτεται ποια είναι η επόμενη νότα που πρέπει να πατήσει…

Το κείμενο δημοσιεύθηκε στο ένθετο του Νόστιμον Ήμαρ στον Δρόμο της Αριστεράς, το Σάββατο 3.12.2016

Πηγή